Chủ động nghiên cứu, đề xuất về thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù phát triển, thúc đẩy liên kết vùng

Cùng tham dự có Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn; các đồng chí lãnh đạo bộ, ngành, cơ quan Trung ương, lãnh đạo TPHCM và các tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ.

Thành lập Hội đồng Điều phối vùng Đông Nam bộ nhằm đổi mới cơ chế điều phối vùng

Tại Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn đã công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày kế hoạch triển khai hoạt động Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ 6 tháng cuối năm 2023.

Theo đó, ngày 11/7 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Quyết định 825/QĐ-TTg thành lập Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ. Thủ tướng Chính phủ làm Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm Phó Chủ tịch Thường trực.

Hội đồng được thành lập nhằm đổi mới cơ chế điều phối vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng phát triển nhanh, bền vững, bảo vệ môi trường và bảo đảm quốc phòng - an ninh. Hội đồng thực hiện chức năng giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, điều phối, giải quyết những công việc quan trọng, liên ngành về liên kết vùng, phát triển bền vững vùng Đông Nam Bộ.

Sau đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ tiếp tục ban hành Quyết định 46/QĐ-HĐĐPĐNB ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đánh giá, mặc dù đóng góp vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của cả nước nhưng phát triển vùng Đông Nam Bộ đã và đang đối mặt với nhiều thách thức và còn bộc lộ nhiều hạn chế như: mạng lưới kết cấu hạ tầng nội vùng và liên vùng còn thiếu và chưa đồng bộ, chênh lệch về phát triển giữa các địa phương trong vùng chưa được rút ngắn; liên kết trong vùng vẫn còn hạn chế, chưa thực chất và hiệu quả; việc xây dựng không gian kinh tế thống nhất chưa hiệu quả, nguồn lực bị phân tán; lợi ích kinh tế của từng địa phương bó buộc theo địa giới hành chính, thậm chí còn cạnh tranh nhau, làm triệt tiêu lợi thế chung của toàn vùng…

Chính vì vậy, Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định rõ việc cần đổi mới cách thức hoạt động, điều phối và phương thức liên kết giữa các địa phương trong Vùng nhằm thu hẹp khoảng cách chênh lệch về trình độ phát triển giữa các địa phương trong Vùng, đồng thời phát huy hiệu quả hơn nữa sức mạnh tổng hợp của toàn Vùng Đông Nam Bộ.

Bên cạnh đó, Quyết định số 825/QĐ–TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Hội đồng điều phối vùng Đông Nam bộ đã đề ra 9 nhiệm vụ, quyền hạn chủ yếu của Hội đồng điều phối vùng trong đó nhấn mạnh việc phối hợp phải đảm bảo nguyên tắc đồng thuận, bình đẳng, công khai, minh bạch, phù hợp với quy định pháp luật. Việc phối hợp được thực hiện thông qua các quy hoạch, kế hoạch, chương trình và dự án.

Mở rộng liên kết vùng để phát huy tiềm năng, thế mạnh của các địa phương

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi chia sẻ, trong quá trình phát triển, TPHCM luôn nhận thức rất rõ tầm quan trọng, ý nghĩa và có trách nhiệm trong công tác liên kết vùng. Do đó, trong năm 2023, TPHCM đã tổ chức 5 hội nghị hợp tác giữa TPHCM với một số địa phương phía Bắc và Bắc Trung bộ, Duyên hải Trung bộ, Tây Nguyên, Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Đồng chí khẳng định, TPHCM nhất quán quan điểm mở rộng liên kết vùng để phát huy tiềm năng, thế mạnh của các địa phương, phục vụ cho sự phát triển chung của đất nước. Đồng thời, mở rộng không gian đô thị, không gian phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, thể hiện vai trò, trách nhiệm “vì cả nước, cùng cả nước” của một trung tâm kinh tế, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, giáo dục đào tạo, y tế của vùng và cả nước.

Tại hội nghị, Chủ tịch UBND TPHCM cũng đề xuất một số cơ chế, chính sách đặc thù cho vùng như: thành lập Quỹ phát triển hệ thống giao thông vùng; Trung tâm kiểm soát bệnh tật vùng và xây dựng mạng lưới bệnh viện tuyến cuối của vùng; trung tâm chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo vùng hoặc quốc gia; xây dựng trung tâm dữ liệu quy hoạch và kinh tế - xã hội vùng. Cùng với đó, ban hành cơ chế đặc thù vùng như Nghị quyết 98 của Quốc hội cho TPHCM hoặc vượt trội hơn, nhất là các cơ chế về TOD, sử dụng ngân sách địa phương đầu tư phát triển vùng, thu hút nhà đầu tư chiến lược hay phân cấp - ủy quyền cho các địa phương trong vùng.

Tại Hội nghị, đại diện các bộ ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học trình bày tham luận về giải pháp phối hợp và thu hút nguồn lực xây dựng mạng lưới giao thông vùng Đông Nam bộ đồng bộ, hiện đại; các giải pháp điều phối, xây dựng và phát triển các đô thị lớn trong vùng trở thành các thành phố hiện đại mang tầm cỡ khu vực; giải pháp hình thành và đẩy mạnh phát triển trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo tại TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai; các đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù Đông Nam bộ nhằm phát triển hạ tầng giao thông, đô thị xanh, trung tâm tài chính...

Tập trung xử lý 3 vấn đề lớn trong những năm tới của vùng

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Hội đồng điều phối vùng Đông Nam bộ (gọi tắt Hội đồng vùng) là 1 trong 4 Hội đồng điều phối vùng được Thủ tướng thành lập. Đây là một hình thức tổ chức mới được thực hiện theo chủ trương của Đảng, nhất là với yêu cầu tăng cường điều phối và đẩy mạnh liên kết vùng.

Thủ tướng nhấn mạnh, Hội đồng vùng cần hoạt động hiệu quả, thực chất, không hình thức, không hành chính, phải tạo ra của cải vật chất. Đồng thời, tập trung vào 3 khâu đột phá chiến lược và tập trung xử lý 3 vấn đề lớn trong những năm tới của vùng. Cụ thể đó là ách tắc giao thông, vấn đề môi trường, vấn đề nhà ở.

Cùng với đó, Thủ tướng lưu ý, lãnh đạo các tỉnh thành, các thành viên Hội đồng vùng cần tập trung chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, chương trình, dự án, các hoạt động liên kết vùng. Qua đó bảo đảm đồng bộ, nhất quán và hiệu quả, phù hợp với quy định pháp luật và các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thủ tướng cũng lưu ý các thỏa thuận liên kết giữa các chính quyền địa phương trong vùng phải thực chất, hiệu quả không hình thức. Các địa phương sớm hoàn thiện quy hoạch, nhất là TPHCM. Quy hoạch phải có tư duy chiến lược, tầm nhìn dài hạn. Đồng thời, phải chỉ ra và phát huy được các tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, hạn chế, hóa giải các khó khăn, tồn tại, thách thức. Các tỉnh thành trong vùng chủ động nghiên cứu, đề xuất về thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù phát triển vùng Đông Nam bộ, thúc đẩy liên kết vùng. Cơ chế đột phá, đặc thù cần đi liền chính sách ưu tiên, trên tinh thần nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân.

Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ có các nhiệm vụ, quyền hạn sau:

1. Nghiên cứu, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về phương hướng, giải pháp, cơ chế, chính sách thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ tại Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07 tháng 10 năm 2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ; giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, điều hòa, phối hợp, đôn đốc, hướng dẫn việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, chương trình, dự án, các hoạt động liên kết vùng bảo đảm thực hiện đồng bộ, nhất quán và hiệu quả, phù hợp với quy định pháp luật và các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

2. Điều phối các hoạt động lập, điều chỉnh và tổ chức thực hiện Quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, quy hoạch tỉnh, thành phố trong vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

3. Nghiên cứu, đề xuất về thể chế, cơ chế, chính sách phát triển vùng Đông Nam Bộ, thúc đẩy liên kết vùng, tiểu vùng bảo đảm các quy định, cơ chế, chính sách liên kết vùng, tiểu vùng được thực hiện đồng bộ, nhất quán, hiệu quả, kỷ luật, kỷ cương.

4. Tổ chức các hoạt động xúc tiến đầu tư, huy động nguồn lực, thu hút đầu tư; điều phối việc sử dụng nguồn vốn đầu tư công để định hướng, dẫn dắt các nguồn lực đầu tư ngoài nhà nước (FDI, vốn doanh nghiệp, tư nhân), thúc đẩy đầu tư theo phương thức hợp tác công tư (PPP), nhất là trong phát triển hạ tầng chiến lược, quan trọng của vùng.

5. Điều phối các hoạt động liên kết phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội, trong đó ưu tiên hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông. Nghiên cứu hình thành Quỹ phát triển hạ tầng vùng.

6. Hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương trong vùng giải quyết những vấn đề liên tỉnh, thành phố không thuộc thẩm quyền của các địa phương trong vùng.

7. Phối hợp với các vùng khác trong việc hợp tác phát triển kinh tế - xã hội có tính chất liên kết giữa các vùng.

8. Điều phối trong lĩnh vực đô thị, logistics, dịch vụ chất lượng cao (trung tâm tài chính, trung tâm logistics vùng), khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

9. Thúc đẩy, hỗ trợ hình thành và phát triển hiệp hội doanh nghiệp và các hiệp hội ngành hàng, hiệp hội liên minh, liên minh hợp tác xã của toàn vùng.

10. Quyết định sử dụng nguồn lực tài chính, nguồn lực khác được giao để thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng vùng.

11. Các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Thủ tướng Chính phủ giao theo quy định của pháp luật.